Dąbie Kujawskie

Drewniany kościół

Współczesny drewniany kościół, konstrukcji zrębowej, wystawiony został w 1790 r. choć niektóre źródła podają datę 1789 r. z fundacji Ignacego i Joanny z Trzcińskich Zagajewskich. Jest to już czwarta drewniana świątynia, w dziejach parafii.
Na placu przykościelnym umieszczono metalową dzwonnicę, przykrytą drewnianym daszkiem dwuspadowym, obitym blachą i papą z trzema dzwonami: MARYJA, JEZUS, JÓZEF, zakupionymi we Wrocławiu w 1946 r. Całość zwieńcza metalowy krzyż. Na fundamencie dzwonnicy wyryto datę wykonania: 1957 r. Przy świątyni znajduje się również drewniany krzyż misyjny oraz dwie figury: Matka Boska Różańcowa i Serce Pana Jezusa. Plac kościelny z trzech stron został otoczony ceglanym parkanem na podbudowie z polnego kamienia, z żelazna kutą bramą (z datą 1884) i furtą od wschodu. Na jednej z wewnętrznych ścian parkanu wmurowano tablicę z piaskowca z wyrytym tekstem:

OGRODZENIE [CA]ŁE HOJNĄ OFIARĄ [RO]DZINY DYBOWSK[ICH] GRUNTOWNIE [ODN]OWIONO

Tablica w połowie jest pęknięta. Przy renowacji prymitywnie uzupełniono ubytki zaprawą cementową i zatarto litery oraz dwie cyfry w dacie, co jednocześnie przeszkadza w odczytywaniu dokładnej daty remontu parkanu. Wewnątrz świątyni pod wezwaniem Trójcy Św. znajduje się wiele cennych zabytków sztuki, m.in. Trzyosobowa grupa Pasji, datowana na XV/XVI wiek, czy pozłacany kielich z 1742 r.

Dąbska świątynia wymaga stałych nakładów konserwatorskich, toteż, aby uniknąć katastrofy budowlanej, wiele czynności już wykonano np. kościół podtrzymują metalowe liny, wykonane jak można przeczytać na fundamencie w 1948 r. Do świątyni prowadzi aleja lipowa, która tworzy coś w rodzaju zadrzewionego podjazdu.
W pobliżu kościoła znajduje się plebania wystawiona przez ks. Henryka Koławskiego, proboszcza dąbskiej parafii w latach 1906-1910. Kapłan ten zasłużył się dla parafii i parafian. W sprawozdaniu z wizyty pasterskiej, zamieszczonej w Kronice Diecezji Włocławskiej z 1908 r. zapisano ” Trzyletni pobyt ks. Koławskiego w parafii zaznaczył się odnowieniem świątyni, kupnem insygniów kościelnych, założeniem ogrodu i postawieniem nowej plebani. Wykonana z cegły, nieotynkowana, przykryta dachem dwuspadowym. Ta część otoczona jest parkanem z cegły oraz z drenów ceramicznych i metalowych przęseł. W jednej z ceglanych słupów ogrodzeniowych znajduje się pusta nisza, która być może, służyła pierwotnie jako miejsce na figurkę.
Dalej, w dawnym sadzie, w którym niegdyś trzymał swoją pasiekę ks. Wojtas, budowany jest nowy, murowany z czerwonej cegły kościół. Budowę rozpoczęto w 1997 r. z inicjatywy ks. J.Marchlewskiego, według projektu architekta Bartłomieja Kołodzieja. Na dzień dzisiejszy budowa zewnętrznie wygląda na ukończoną, jednak wymaga jeszcze wiele pracy i pieniędzy, z czym musi się uporać obecny proboszcz ks. dr I. Sawicki. Dawniej na placu tym stał jeszcze budynek gospodarczy i stara organistówka. Część placu ogrodzona jest parkanem.
Po drugiej stronie, naprzeciw plebani, znajduje się murowany w stylu dworskim budynek organistówki, w którym mieszkali, kościelny i organista (ostatnio pan Kołaczkowski). Organistówka została pobudowana z czerwonej cegły, otynkowana z trzech stron (oprócz elewacji od podwórza), posadowiona jest na kamiennym fundamencie, przykryta dachem naczółkowym z eternitu. Za nią znajduje się niewielki budynek gospodarczy. Patrząc od drogi, po prawej stronie organistówki, znajdują się dwa piętrowe, współczesne bloki, które stoją w miejscu, gdzie niegdyś zlokalizowane były czworaki dworskie.
Na placu, znajdującym się między kościołem a cmentarzem, wierni umieścili figurkę Serca Pana Jezusa. Figura frontem odwrócona w kierunku północnym, otoczona estetycznym ogrodzeniem. Według relacji jednego z mieszkańców, została ufundowana i wystawiona przez mieszkańców wsi w 1945 r. w miejscu poprzedniej, której postument hitlerowscy zniszczyli w czasie II wojny światowej. Figurę Serca Pana Jezusa mieszkańcy przechowali na miejscowym cmentarzu. Nową figurę Serca Pana Jezusa przywieziono z Włocławka. Poświęcenia dokonał ks. prob. infułat Stanisław Kuźmiński z Lubrańca. Ogrodzenie kilkanaście lat temu wykonał Stanisław Kwiatkowski z Bodzanowa. Odnawiana jest, co dwa lata przez mieszkańców.
W niewielkiej odległości od figury znajduje się cmentarz katolicki. Prawdopodobnie od początku XIX w. cmentarz znajdował się na placu przykościelnym, a znaczniejsi obywatele (np. fundatorzy kościoła Zagajewscy), chowani byli w podziemiach kościoła. Obecnie cmentarz od zachodu oparkaniony jest ceglanym murem, z masywną kutą bramą i furtą, resztę cmentarza otoczono siatką. Na nekropolii znajduje się wiele cennych nagrobków m.in. ks. Piotra Wiktora Kosmalskiego, ks. Antoniego Stobe, ks. Mateusza Kozierowskiego, Tomasza Bilewskiego – byłego członka Senatu Królestwa Polskiego, Stefana Grodzickiego – właściciela majątku Borucin, Basi Szajewskiej – córki właścicieli Dąbia, inż. Bernarda Józefa Morawskiego – właściciela majątku Stok. Warto wspomnieć w tym miejscu, że na tejże nekropolii pochowanych jest dwóch żołnierzy polskich, którzy polegli we wrześniu 1939 r. i dwóch żołnierzy radzieckich, pochowanych we wspólnej mogile, poległych w czasie walk wyzwoleńczych w 1945 r.

Zabiegi o renowację starego kościoła opisane są tutaj.